SANKCJA KREDYTU DARMOWEGO – skuteczny oręż konsumenta
W gąszczu przepisów regulujących rynek finansowy jednym z najskuteczniejszych narzędzi ochrony interesów konsumenta jest tzw. sankcja kredytu darmowego. Choć brzmi niepozornie, jej zastosowanie potrafi diametralnie zmienić sytuację klienta banku czy firmy pożyczkowej, pozwalając uniknąć zapłaty odsetek, prowizji, czy innych kosztów kredytu. Warto więc wiedzieć, czym dokładnie jest ta instytucja, kiedy można z niej skorzystać i jakie niesie konsekwencje dla obu stron umowy.
Podstawa prawna
Sankcja kredytu darmowego została uregulowana w przepisie art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. Zgodnie z tym przepisem, konsument ma prawo żądać, aby jego kredyt był nieodpłatny, jeśli kredytodawca naruszył określone obowiązki informacyjne lub formalne przewidziane ustawą. Oznacza to, że konsument zwraca jedynie kwotę pożyczonego kapitału, bez żadnych dodatkowych kosztów, jak odsetki, prowizje, opłaty przygotowawcze czy ubezpieczenia.
Kiedy można zastosować sankcję?
Nie każde uchybienie po stronie kredytodawcy uzasadnia zastosowanie sankcji kredytu darmowego. Ustawa precyzyjnie określa katalog naruszeń, które otwierają drogę do jej wykorzystania. Sankcję można zastosować m.in. w sytuacji, gdy: umowa kredytu nie została sporządzona na piśmie, umowa nie zawiera wszystkich wymaganych elementów, np. rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO), zasad spłaty, terminu obowiązywania czy informacji o kosztach, kredytodawca nie poinformował konsumenta o prawie do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni, nie przekazano informacji o całkowitej kwocie do zapłaty, w treści umowy znalazły się błędy mogące wprowadzić konsumenta w błąd co do rzeczywistych kosztów zobowiązania.
Co istotne, sankcja może być stosowana zarówno wobec banków, jak i firm pożyczkowych, jeśli umowa dotyczy kredytu konsumenckiego w rozumieniu ustawy, czyli zobowiązania o wartości do 255.550,00 złotych lub równowartości tej kwoty w walucie obcej.
Jak skorzystać z sankcji?
Aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, konsument musi złożyć pisemne oświadczenie do kredytodawcy, wskazując, że korzysta z prawa przewidzianego w przepisie art. 45 ustawy. Oświadczenie można sporządzić samodzielnie lub przy pomocy prawnika, rzecznika konsumentów bądź organizacji konsumenckiej.
Warto pamiętać, że prawo to można wykorzystać w ciągu roku od dnia spłaty całkowitej kwoty kredytu. Termin ten ma charakter zawity, co oznacza, że jego przekroczenie powoduje wygaśnięcie możliwości zastosowania sankcji.
Po otrzymaniu oświadczenia kredytodawca może uznać roszczenie lub, co zdarza się częściej, odmówić jego uwzględnienia. Wówczas sprawa może trafić do sądu, który rozstrzygnie, czy doszło do naruszenia przepisów ustawy. W praktyce sądy coraz częściej przyznają rację konsumentom, zwłaszcza w przypadkach, gdy firmy pożyczkowe stosują nieczytelne lub niepełne wzorce umów.
Skutki zastosowania sankcji
Zastosowanie sankcji kredytu darmowego oznacza, że kredyt staje się nieodpłatny. Konsument zobowiązany jest więc do zwrotu wyłącznie kapitału, czyli kwoty faktycznie pożyczonej, bez jakichkolwiek kosztów dodatkowych.
Jeśli klient zdążył już uiścić raty obejmujące odsetki lub prowizje, może żądać zwrotu nadpłaconych kwot. W tym zakresie przysługuje mu roszczenie o zwrot świadczenia nienależnego.
Dla kredytodawcy konsekwencje mogą być dotkliwe, utrata wynagrodzenia za udzielenie kredytu bywa szczególnie bolesna dla firm pożyczkowych, których model biznesowy opiera się właśnie na pobieraniu wysokich kosztów pozaodsetkowych.
Dlaczego warto znać swoje prawa?
Sankcja kredytu darmowego to narzędzie, które skutecznie równoważy relacje między konsumentem a instytucją finansową. W praktyce często zdarza się, że umowy kredytowe są skomplikowane, zawierają niejasne sformułowania lub niepełne informacje. W takich sytuacjach konsument nie jest bezbronny, ustawodawca wyposażył go w instrument, który pozwala egzekwować przestrzeganie prawa i zasad uczciwego obrotu.
Z punktu widzenia kredytodawców, sankcja kredytu darmowego powinna być motywacją do większej staranności przy sporządzaniu umów oraz rzetelnego informowania klientów o wszystkich warunkach kredytowania.
Sankcja kredytu darmowego to niezwykle ważna instytucja prawa konsumenckiego, dająca realną ochronę osobom zaciągającym kredyty lub pożyczki. Umożliwia ona „ukaraniu” nierzetelnych kredytodawców poprzez pozbawienie ich zysków w sytuacji naruszenia przepisów ustawy.
Warto więc, zanim podpiszemy umowę kredytu, dokładnie ją przeczytać, a w razie wątpliwości, skonsultować z prawnikiem lub rzecznikiem konsumentów. Świadomość swoich praw może bowiem przełożyć się na realne oszczędności i uniknięcie nieuczciwych praktyk finansowych.
Kancelaria Adwokacka Jakub Słomiński
Gdańsk, Al. Zwycięstwa 36/3
Filia: Czersk, ul. Ostrowskiego 16
Tel. 606-910-807
Galeria